Қазақстанда мерзімді әскери қызметке шақыру науқаны көктемде және күзде жүргізілетіні бәрімізге мәлім. Осы орайда 2022 жылғы көктемгі шақыру алдында Қазақстанның жергілікті әскери басқару органдары жастарды алдын ала зерделеу жұмыстарын бастады. Қарулы Күштері Бас штабы Ұйымдастыру-жұмылдыру жұмыстары департаментінің өкілі подполковник Руслан Тапашев осы туралы әңгімелеп берді.
Как известно призыв на срочную воинскую службу в Казахстане проводится весной и осенью. Но предварительное изучение молодых людей перед весенним призывом 2022 в местных органах военного управления Республики Казахстан уже началось. Как проходит эта процедура, чему уделяется особое внимание и какую категорию она охватит, рассказал представитель Департамента организационно-мобилизационной работы Генерального штаба Вооруженных Сил полковник Арман Сарин.
- Әскерге шақыруда зерделеудің мақсаты қандай?
- Азаматтарды әскерге шақыруды ұйымдастыру және жүргізу қағидаларына сәйкес жергілікті әскери басқару органдарына әскерге шақырылатын азаматтарды зерделеу жұмыстары жүктелген. Осыған байланысты зерделеудің мақсаты – әскерге денсаулығы мен білімі жағынан сапалы азаматты әскерге жіберу. Зерделеу кезінде ерекше назар: денсаулығына, алған біліміне, мамандығына және сотты болған-болмағандығына немесе тергеу-тексеруде жүрмегендігіне аударылады.
- Зерделеуді кімдер және қалай жүргізеді?
- Зерделеуді жергілікті әскери басқару органдарында Қорғаныс істері жөніндегі басқарма мен бөлімдердің лауазымды адамдары жүргізеді. Зерделеу жұмыстары екі кезеңде өткізіледі. Көктемгі әскерге шақыруға дайындық кезеңі 10 қаңтарда басталды. Бұл зерделеу 28 наурызға дейін жалғасын табады. Екінші күзгі әскерге шақыру кезіндегі зерделеу жұмыстарының кезеңі 10 тамыздан басталып, 28 қыркүйекке дейін жалғасады. Негізгі бұл зерделеудің мақсаты әскерге азаматтарды сапалы іріктеп, жөнелту.
- Зерделеу жұмыстарын бастамас бұрын әскерге шақыру науқанын бастап кетуге болады ма?
- Айтып өткенімдей, зерделеу ол алдын-ала өткізіледі. Азамат зерделеуден өткеннен кейін әскери команда құрылып, әскерге жөнелтіледі.
- Бір азаматты зерделеу қанша уақыт алады?
- Бір азаматты зерделеу егер оның жеке ісіндегі құжаттардың бәрі толық болса және жеке құжатына өз уақытында отбасы жағдайын, біліміндегі нақты өзгерістерді ұсынғанда, оның әскерге шақыру пунктерінде медициналық комиссиялардан өтуін және мүмкін болатын қосымша бір тексеруге жолдайтын уақытты есептегенде шамамен 10 күнді құрайды.
- Зерделеу жұмыстары азаматтың өзінің қатысуынсыз өте ала ма? Егерде өте алмаса ол қай жерге баруы керек?
- Өкінішке орай азаматтың қатысуынсыз болмайды. Азаматтың өзі келуі керек. Бұл зерделеу азаматтың өзінің тұрғылықты орнында немесе әскери есебінде тұрған жергілікті әскери басқару органдарында өткізіледі.
- Зерделеуге жататын азаматтарды қалай хабардар етесіздер? Ата-аналары бірге бара ма?
- Зерделенетін жастарымызға хабар жеткізу бұл шақыру қағаздарын ұсынумен және СМС хабарламалар таратумен жүргізіледі. Әрине ата-аналарының сол зерделеу кезінде қатысқандары да дұрыс болар деп өз басым есептеймін. Өйткені ата-аналарымен де жеке сұхбаттасулар жүргізіліп, балалардан алынбаған дереккөздер ата-анасынан алынуы да мүмкін. Сондай жағдайларды ескергенде ата-аналарының болғаны да дұрыс деп санаймын.
- Азаматты әскер түрлеріне қандай өлшемшарттар бойынша бөлесіздер? Және өзінің ниеті, тілегі ескеріледі ме?
- Азаматты әскерге шақыру шешімін әскерге шақыру комиссиялары қабылдайды. Олардың негізгі айрықша назар аударатын жағдайлары бұл азаматтарды қарулы күштердің немесе басқа да әскерлері мен әскери құралымдардың тектері мен түрлеріне тағайындаған кезде оның денсаулығына, біліміне, мамандығының сәйкес келуіне ерекше назар аударылады. Біз жоғарыда айтып өткендей азаматтарды әскерге шақыруды ұйымдастыру және жүргізу қағидаларының талаптарына сәйкес өткізіледі. Қосымша айтып өтейін дегенім мына спорттық салада биік жетістікке жеткен азаматтарымыз Қорғаныс министрлігі Спорт комитетті орталық спорт клубының спорттық бөлімшелеріне әскерге шақырылуы мүмкін. Техникалық білімі бар азаматтарымыз Ұлттық қорғаныс университеттінің әскери ғылыми взводы бар, сол бөлімшеге де әскерге шақырылуы мүмкін.
- Ал, зерделеуге шақырып, бірден әскерге әкету мүмкін бе?
- Жоқ, өйткені зерделеу дегеннің өзі ол алдын ала жүргізілетін жағдай. Сол себепті бірінші азамат зерделеуден өтеді. Одан кейін әскери команда құрылып, сол команда құрамында әскери бөлімге жөнелтіледі.
- Енді мына қазіргі жағдайда онлайн зерделеу жұмыстарын өткізуге болады ма? Жалпы карантиндік шектеулер уақытында зерделеу қалай өтізіледі?
- Қазіргі карантин жағдайында онлайн зерделеу өкінішке орай жоқ бізде. Әскерге шақыру үшін зерделеуге келетін азамат өзі болу тиіс. Өйткені ол жерде оның жеке құжаттарын зерделеумен қатар, ол медициналық тексеруден өткізіледі. Одан кейін қазіргі елімізде белең алған короновирустық инфекция жағдайына байланысты біздің жинау және әскерге шақыру пунктерінде жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп, осы короновирустық инфекцияның таралуына жол бермеу мақсатында әскерге шақыру аумақтары мен үй-жайлары дезинфекцияланып тұрады ұдайы. Одан кейін мынау санитайзерлар орнатылған және адамның дене қызуы өлшейтін постар орнатылған. Сол сияқты әскерге шақыру пунктінің аумағы лас және таза аумақ болып бөлінеді. Яғни жаңағы сол бүкіл тексеруден өткендер таза аумаққа өтіп, әрі қарай зерделеу жұмыстары жүргізіледі.
- Предварительное изучение граждан, подлежащих призыву, проводится на основании правил проведения призыва на срочную воинскую службу, утвержденные постановлением Правительства Республики Казахстан № 620. Проведение предварительного изучения призывников возложено на личный состав местных органов военного управления. Это управления и отделы по делам обороны. При проведении изучения уделяется внимание состоянию здоровья призывников, их семейному положению, имеющейся гражданской специальности и квалификации, а также наличию судимостей или участию на данный момент призывника в уголовном процессе.
- Каким образом и кто проводит изучение?
- Изучение призывников проводит личный состав управлений и отделов по делам обороны по месту состояния этих призывников на воинском учете. Призывники прибывают на призывные пункты местных исполнительных органов и технически просто отвечают на вопросы, которые им задают сотрудники военкомата по тем позициям, которые я раньше озвучил. Это семейное положение, состояние здоровья, наличие травм, перенесенных заболеваний и так далее.
- Можно ли не проводя обучение сразу же приступить к призыву?
- Как я уже сказал, предварительное изучение проводится заблаговременно перед призывом, и это является правилом. Общеизвестно, что из любого правила бывают исключения. Я сейчас говорю о тех призывниках, которые в силу объективных и субъективных причин не смогли своевременно прибыть на призывной пункт, с такими лицами предварительное изучение проводится уже непосредственно во время призыва.
- Сколько времени занимает изучение одного гражданина?
- При условии, если личное дело укомплектовано всеми необходимыми документами, характеризующими и состояние здоровья, и семейное положение и образование, наличие удостоверения на право вождения автотранспорта и других документов, с учетом прохождения медицинской комиссии и возможных дополнительных обследований общее время составляет до 10 рабочих дней.
- Может ли гражданин быть изучен без его присутствия? Обязательна ли его явка, если да, то куда он прибывает?
- К сожалению, прохождение предварительного изучения дистанционно невозможно. Так как подразумевает в первую очередь получение личной информации от самого призывника и есть необходимость прохождения медицинского освидетельствования. Поэтому это невозможно. Прибывать призывники должны на призывные пункты по месту состояния на воинском учете.
- Как проводится оповещение тех людей, которые подлежат изучению и могут ли их сопровождать родители?
- Призывники оповещаются персональными повестками о необходимости явки на призывной пункт или СМС-сообщениями. Присутствие родителей приветствуется. Они также отвечают на вопросы сотрудников местных органов военного управления о перенесенных призывником заболеваниях в детстве, перенесенных травмах. Все эти сведения оформляются листком изучения и подшиваются в личные дела призывников.
- По каким параметрам гражданина могут определить в тот или иной род войск или вид Вооруженных Сил? Учитывается ли его желание?
- Распределение призывников происходит решением призывной комиссии, которая при принятии решения учитывает состояние здоровья, имеющуюся гражданскую специальность. Подробно об этом написано в пункте 16 «Правил проведения призыва граждан на срочную воинскую службу», утвержденных постановлением Правительства Республики Казахстан № 620. В качестве подтверждения сказанного могу привести примеры, что молодые люди, которые имеют большие достижения в спорте, могут проходить службу в спортивных подразделениях Центрального спортивного комитета Министерства обороны. При Национальном университете обороны способные молодые люди проходят срочную воинскую службу в научном взводе, при этом имея в основном техническое образование.
- Могут ли вызвать на изучение и оттуда сразу забрать в армию?
- Это невозможно, потому что предварительное изучение проводится заблаговременно, то есть до начала отправок призывников в войска.
- В период карантинных мер можно ли пройти онлайн-изучение? В целом как проводится изучение в период карантинных ограничений?
- В дистанционном режиме проведение изучения, к сожалению, невозможно, так как подразумевает получение персональных сведений от призывника. Мы задаем вопросы и получаем на них ответы, как от призывника, так и от его родителя. Более того, изучение подразумевает прохождение медицинского освидетельствования призывника, поэтому без него провести невозможно. Предварительное освидетельствование проводится на призывных пунктах местными исполнительными органами. Принимаются все меры общеустановленных санитарно-эпидемиологических ограничений и норм. В этом плане все призывные пункты, их служебные помещения, где происходят скопления призывников, оборудованы кожными антисептиками, санитайзерами. Сотрудники местных органов военного управления следят за тем, чтобы у кабинета врачей не образовывались очереди и все эти мероприятия находятся на постоянном нашем контроле.
